-
1 rozum
m (G rozumu) 1. (władza poznawcza umysłu) mind, intellect- człowiek wielkiego rozumu a man of great intellect- objąć a. ogarnąć coś rozumem to understand sth- górować nad kimś rozumem to be more intelligent than sb2. (u człowieka) (rozsądek) reason, sense; (u zwierzęcia) cleverness- rozum przychodzi z wiekiem a. z latami one gets wiser as one grows older- rozum dyktuje, żeby nie działać zbyt pochopnie reason tells us not to act too hastily- miejże rozum, nie rób tego! have some sense, don’t do that!- □ chłopski rozum pot. common sense, good sense- czysty rozum Filoz. pure reason■ brać coś na rozum to use one’s common sense- być niespełna rozumu to be out of one’s mind, to be off one’s head- co głowa, to rozum so many heads, so many minds- człowiek do śmierci rozumu się uczy man is always learning- głowa wielka a rozumu mało a big head and little sense- mieć swój rozum pot. to know one’s own mind- mieć więcej szczęścia niż rozumu ≈ to have more luck than judg(e)ment- (jak) na mój głupi rozum pot. in my opinion- nauczyć kogoś rozumu to teach sb a lesson- nie grzeszyć rozumem to be rather stupid- odchodzić od rozumu z rozpaczy/strachu to be beside oneself a. to be out of one’s mind with grief/fear- pozjadać wszystkie rozumy pot. to have all the answers- pójść po rozum do głowy to use one’s head- przemówić komuś do rozumu to bring sb to reason- rozum mu odjęło he must be out of his mind- rusz rozumem! put your thinking cap on!- to przechodzi ludzki rozum it’s beyond human understanding- kogo Bóg chce ukarać, temu rozum odbiera przysł. whom the gods would destroy they first make mad- włos długi, rozum krótki pot. long on hair and short on brains- lepszy funt szczęścia niż cetnar rozumu przysł. an ounce of luck is better than a pound of wisdom- od wódki rozum krótki przysł. when drink is in, wit is out* * *na chłopski lub zdrowy rozum,... — common sense suggests that...
* * *mi1. (= umysł) reason, mind, intelect; czysty rozum fil. pure reason; niespełna rozumu nuts, bats, crazy; na mój (głupi) rozum pot. in my (humble) opinion, as I see it; mieć swój rozum have one's wits about one, be in one's right senses; kierować się własnym rozumem use one's judgement l. own head; postradać l. stracić rozum loose one's marbles l. mind, be out of one's mind; pójść po rozum do głowy find a reasonable solution to a problem, think of sth sensible; mieć bystry rozum have quick wits; obdarzony rozumem rational.2. (= rozsądek) judgement, wit(s), sense; chłopski rozum horse sense, common sense; zdrowy rozum common sense, native reason; na chłopski l. zdrowy rozum common sense suggests that...; mieć więcej szczęścia niż rozumu succeed by a fluke; nauczyć kogoś rozumu teach sb a lesson; przemówić komuś do rozumu make sb see sense l. reason, make sb listen to reason, bring sb to reason; powinieneś mieć więcej rozumu w głowie you should know better; wydaje mu się, że pozjadał wszystkie rozumy he's such a smart alec l. aleck; weź to na rozum think it over, give it a reasonable thought.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > rozum
-
2 gł|owa
f 1. (część ciała) head- pokiwać głową to nod (one’s head)- pokręcić a. potrząsnąć głową to shake one’s head- pochylać głowę to bow one’s head- podnosić głowę to raise one’s head; przen. to rebel, to revolt- ból głowy a headache- cierpieć na ból głowy to have a headache- głowa mi/jej pęka a. puchnie od hałasu/waszego gadania all the noise/your chatter is giving me/her a splitting headache- włożyć czapkę na głowę to put a cap on- chodzić z gołą a. odkrytą głową to go bareheaded- głową naprzód [upaść, skoczyć] headlong, head first- od stóp do głów from head to toe a. foot- zmierzyć kogoś wzrokiem od stóp do głów to look sb up and down, to look sb over from head to foot- ubrana na czerwono od stóp do głów dressed in red from head to toe- przerastać kogoś o głowę (być wyższym) to be a head taller than sb; przen. to be head and shoulders above sb- głowa ci/mu się kiwała (ze zmęczenia) you were/he was nodding off; (od alkoholu) you were/he was tipsy- krew uderzyła mu/jej do głowy the blood rushed to his/her head- kręciło się jej/mi w głowie she/I felt dizzy, her/my head was spinning- szumiało mu w głowie his head was spinning a. whirling- leje mi się na głowę my roof leaks- (mieć) dach nad głową (to have) a roof over one’s head2. (umysł) head, mind- z głowy (z pamięci, bez sprawdzania) from memory- chodzi mi po głowie myśl a. pomysł, żeby zmienić pracę I’ve been toying with the idea of changing jobs- siedzieć komuś w głowie [myśl, wydarzenie] to be on sb’s mind, to weigh on sb’s mind- ten problem od tygodnia siedzi mi w głowie I haven’t been able to get my mind off the problem all week- nie mieścić się komuś w głowie to be unbelievable a. incredible, to boggle sb’s mind- nie mieści mi się w głowie, jak mogłeś zapomnieć o jej urodzinach I can’t believe you forgot her birthday- nie postać komuś w głowie [myśl, pomysł] to not occur to sb, to not enter sb’s mind a. head- nawet w głowie mi nie postało, żeby się jej sprzeciwiać it never even occured to me to contradict her- nic mi nie przychodzi do głowy nothing comes to mind, I can’t think of anything- nie przyszło jej do głowy, żeby do niego zadzwonić a. że powinna do niego zadzwonić it didn’t occur to her to phone him a. that she ought to phone him- przelecieć a. przemknąć komuś przez głowę [myśl, pomysł] to cross sb’s mind- przeleciało a. przemknęło mu przez głowę, żeby do nich napisać the idea of writing to them crossed his mind- wchodzić/nie wchodzić komuś do głowy [nauka, przedmiot szkolny] to come/to not come easily to sb- daty zawsze łatwo wchodziły jej do głowy she’s always had a good head for dates- języki obce łatwo wchodzą mu do głowy he picks up foreign languages easily, foreign languages come easily to him- matematyka w ogóle nie wchodzi mi do głowy I have no head for maths- wylecieć komuś z głowy to slip sb’s mind- wszystko, czego się uczyłem, na egzaminie wyleciało mi z głowy I’d studied really hard, but during the exam my mind went blank, everything that I’d learned went out of my head during the exam- wyleciało mi z głowy, że miałam pojechać po niego na lotnisko I was supposed to pick him up at the airport but it completely slipped my mind- kłaść a. pakować coś komuś łopatą do głowy to cram sth into sb’s head- miałam/miał/miała pustkę w głowie my/his/her mind went blank- mieć mętlik w głowie to be all mixed up- moja w tym głowa, żeby… it’s up to me to…- mieć coś z głową to be off one’s head- mieć dobrze w głowie to be sensible- mieć głowę do czegoś to have a (good) head for sth [matematyki, interesów]- mieć głowę zajętą czymś/kimś to be preoccupied with sth/sb- mieć spokojną głowę to have nothing to worry about- mieć wolną głowę to have a clear head a. mind- nabić a. zaprzątnąć sobie głowę czymś to stuff one’s head with sth- nie mam teraz głowy do tego I’ve got too many other things on my mind to think about that right now- robić coś z głową/bez głowy to use/to not use one’s head a. one’s common sense when doing sth- wyjazd na wycieczkę zaplanowany z głową/zupełnie bez głowy a well-/thoughtlessly planned trip- zaświtać komuś w głowie [myśl, pomysł] to dawn on sb- już mi coś zaczęło świtać w głowie I was beginning to get the idea- rozjaśniło mi/mu się w głowie it became clearer to me/him- po rozmowie z matką rozjaśniło mi się w głowie talking to a. with my mother helped me sort it all out- tracić głowę pot. to lose one’s head3. (człowiek inteligentny) brain pot.- człowiek z głową a man/woman with a good head on his/her shoulders- mądra głowa a brain pot.- jej siostra to tęga a. mądra głowa her sister is a real brain- z tego matematyka to nie lada głowa this mathematician is a real brain4. (fryzura) hair(cut), hairstyle- modnie uczesana głowa a fashionable hairstyle- miała głowę prosto od fryzjera she’d just had her hair done- zrób coś z tą głową, wyglądasz jak czupiradło do something with your hair, you look a fright5. (w wyliczeniach) na głowę a. od głowy each, per person- do zapłacenia jest 100 zł na głowę a. od głowy it costs 100 zlotys each a. per person- dochód na głowę mieszkańca per capita income- spożycie alkoholu na głowę mieszkańca per capita alcohol consumption6. (przywódca) head- głowa rodziny the head of the family- koronowane głowy crowned heads- głowa państwa Polit. the head of state- głowa kościoła anglikańskiego/(rzymsko)katolickiego Relig. the head of the Anglican/(Roman) Catholic church- łamać sobie głowę nad czymś pot. to puzzle over sth, to chew sth over- łamać sobie głowę czymś to (w)rack a. cudgel one’s brain(s) about sth, to chew sth over- mieć na tyle oleju w głowie, żeby… pot. to have the wit(s) a. the brains a. the sense to… pot.- zawracać komuś głowę to bug sb pot.; to bother a. pester sb- suszyć komuś głowę to nag sb- przewracać komuś w głowie [zaszczyty, pochlebstwa, sukcesy] to go to sb’s head- mieć coś/kogoś z głowy pot. (pozbyć się) to get rid of sb/sth; (załatwić sprawę) to get sth out of the way a. over (and done) with pot.- wybij sobie z głowy wakacje za granicą you can just forget about going abroad for the holidays pot.- wybić coś komuś z głowy pot. to put sb off sth- muszę mu wybić z głowy ten pomysł I have to put him off that idea- wziąć sobie kogoś/coś na głowę pot. to take sb/sth on one’s shoulders- siedzieć komuś na głowie pot. to stay with sb- rodzina z Kanady siedzi mi na głowie od miesiąca I’ve had relatives from Canada on my hands all month pot.- zwalić się komuś na głowę pot. to descend on sb- mieć z kimś/czymś urwanie głowy pot. to have one’s hands full with sb/sth pot.- w domu było urwanie głowy there was bedlam in the house- zachodzę w głowę, gdzie mogłam wsadzić paszport/zostawić teczkę I’m going nuts trying to figure out where I could’ve put my passport/left my briefcase- mieć głowę na karku a. nie od parady to have one’s head screwed on right a. screwed the right way, to have a good head on one’s shoulders- przewyższać kogoś o głowę to be head and shoulders above sb- (po)bić kogoś na głowę to outdo sb; to run a. make rings (a)round sb pot.- konkurencja bije nas na głowę pod względem liczby sprzedanych egzemplarzy/kontroli jakości the competition is running rings around us in terms of sales/quality control- mieć mocną/słabą głowę to have/to not have a strong head (for alcohol), to hold/to not hold (one’s) liquor well- iść a. uderzać komuś do głowy [alkohol] to go (straight) to sb’s head- kurzyło mu się z głowy he was drunk- dać głowę (stracić życie) to lose one’s life- głowę dam, że… I’m positive a. absolutely certain (that)…- skrócić kogoś o głowę a. uciąć komuś głowę to behead sb- nadstawiać głowy a. głowę to risk one’s neck- odpowiadać a. ręczyć głową za kogoś/coś to stick one’s neck out for sb/sth- naznaczyć cenę na czyjąś głowę to put a price on sb’s head- chodzić z głową w chmurach to have one’s head in the clouds- chować głowę w piasek to bury one’s head in the sand- wisieć (komuś) nad głową to be hanging over sb a. over sb’s head- nosić głowę wysoko to hold up one’s head a. to hold one’s head (up) high- rwać a. drzeć włosy z głowy to tear one’s hair out- schylać a. pochylać głowę przed kimś to bow (down) before sb- stawać na głowie (żeby coś zrobić) pot. to bend over backwards (to do sth), to break one’s neck (to do sth)- tłuc a. walić głową o mur to beat a. bang one’s head against the wall a. against a brick wall- ukręcić czemuś głowę pot. to hush sth up [sprawie, aferze]; to nip sth in the bud [plotce]- wchodzić komuś na głowę pot. to walk all over sb- wylać komuś kubeł zimnej wody na głowę pot. to bring sb (back) down to earth- wziąć kogoś za głowę pot. to take sb in hand- włos ci/mu z głowy nie spadnie it won’t harm a hair on your/his head- włos się mi/jej na głowie jeży (od czegoś) sth makes my/her hair stand on end, sth makes my/her hair curl- życie a. los nie głaszcze go/jej po głowie he/she doesn’t have an easy life- spokojna głowa not to worry pot.; don’t worry- spokojna głowa, zdążymy don’t worry, we’ll be on time- niech cię o to głowa nie boli that’s not your problem, don’t worry about it- głowa do góry! chin up!, cheer up!- marzenie ściętej głowy a pipe dream- czapki z głów! hats off!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > gł|owa
-
3 pal|ec
m 1. Anat. digit 2. (u ręki) finger; (kciuk) thumb- mały palec the fourth a. the little finger; the pinkie pot.- palec wskazujący the first a. the index finger, the forefinger- palec serdeczny the third a. the ring finger- zwinne palce deft a. nimble fingers- wodzić po czymś palcami to run one’s fingers over sth- grozić (komuś) palcem to wag a a. one’s finger at sb, to shake one’s finger at sb- wskazywać kogoś/coś palcem to point one’s finger at sb/sth3. (u nogi) toe- wielki palec u nogi the big toe- stanąć na palcach to stand on tiptoe a. on tiptoes a. on one’s toes US- iść/chodzić na palcach to tiptoe4. (część rękawiczki, buta, pończoch) rękawiczka z jednym palcem a mitten- pantofle wąskie w palcach pointed shoes- pantofle z odkrytymi palcami peeptoe shoes5. Techn. palec rozdzielacza a rotor arm■ palcem nie kiwnąć a. nie kiwnąć palcem w bucie not to (even) lift a. raise a finger, not to do a hand’s turn- palec boży the hand of God- palcem na wodzie pisane written on the wind- mój awans jest palcem na wodzie pisany my promotion is written on the wind- ludzi w jej wieku/rodowitych Rosjan/jamniki można było policzyć na palcach (jednej ręki) people (of) her age/native Russians/dachshunds could be counted on the fingers of one hand- daj mu palec, a on całą rękę chwyta give him an inch and he will take a mile przysł.- gdzie palcem tknąć wherever you turn- maczać w czymś palce to have a finger in the pie, to have a hand in sth- mieć coś w małym palcu to have sth at one’s fingertips- mieć w jednym palcu więcej rozumu a. wiedzy niż ktoś inny w głowie to have more brains in one’s little finger than somebody else has in his/her whole body- nie kładź palca między drzwi don’t get your fingers burned, mind you don’t burn your fingers- pociąg był tak bardzo zatłoczony, że nie było gdzie palca wcisnąć a. wetknąć the train was crammed full of a. jam-packed with passengers- publiczność stała – nie było gdzie palca wetknąć the audience stood jam-packed- sypialnia była tak wyładowana jej rzeczami, że palca by nie wetknął the bedroom was stuffed to the gunwales with her things- nie tknąć a. nie trącić kogoś palcem not even to lay a finger on sb- owinąć kogoś dokoła a. koło a. wokół (małego) palca to twist a. wind a. wrap sb around one’s little finger- patrzeć na coś przez palce to turn a blind eye to sth, to wink at sth- pieniądze/zarobki przeciekają nam przez palce we let money slip through our fingers- podać komuś jeden palec a. dwa palce na powitanie to greet sb disdainfully- pokazywać a. wytykać kogoś palcami to point a finger a. an accusing finger at sb- mieszkał/został sam jak palec he lived/was all alone a. all on his own- jestem sam jak palec na tym świecie I am all alone in the world- (to) zarzut wyssany/historia wyssana z palca (that is) a trumped-up charge/story- wystarczy palcem kiwnąć you have only to lift your little finger- wystarczy palcem kiwnąć na nią, a ona już leci you’ve only to lift your little finger, and she’ll come running- znać Paryż/katechizm jak (swoje) pięć a. dziesięć palców to know Paris/the catechism like the back of one’s (own) hand- palce lizać (o jedzeniu) yum-yum! pot., scrumptious pot.; (o osobie, rzeczy) scrumptious (stuff a. thing) pot.- kobitka palce lizać! she’s quite a dish!- mała jak palec, a zła jak padalec przysł. ≈ nasty little vicious twerp pot.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pal|ec
См. также в других словарях:
nie mieć rozumu (w głowie [i syn.]) — {{/stl 13}}{{stl 33}} być głupim, postępować nierozsądnie :{{/stl 33}}{{stl 10}}Nie masz rozumu, po co tam idziesz? Musiałbym nie mieć rozumu we łbie, żeby mu wierzyć. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
głowa — 1. Alkohol, wino, piwo itp. szumi komuś w głowie «ktoś jest oszołomiony po wypiciu alkoholu, wina, piwa itp.»: Długo nie mogę zasnąć, w głowie szumi mi piwo, pocałunki puchną na wargach, a policzek pali ze wstydu. Z. Kruszyński, Na lądach. 2.… … Słownik frazeologiczny
głowa — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. głowawie; lm D. głów {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} część ciała człowieka i większości zwierząt, mieszcząca mózg i narządy zmysłów : {{/stl 7}}{{stl 10}}Duża, okrągła głowa.… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
rozum — m IV, D. u, Ms. rozummie; lm M. y, D. ów 1. «władza poznawcza umysłu ludzkiego, zdolność myślenia, poznawania, wykrywania związków zależności między postrzeganymi rzeczami, zjawiskami i formułowania sądów, orzekania o tych zjawiskach i… … Słownik języka polskiego
rozum — 1. Brać coś na rozum «zastanawiać się nad czymś, rozważać coś»: Może dlatego właśnie, że instynkt jest tak zawodny, lubimy brać wszystko na rozum. Cosm 7/1999. 2. Iść, pójść, sięgnąć, pot. skoczyć po rozum do głowy «zastanowiwszy się znaleźć na… … Słownik frazeologiczny
rozum — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. u, Mc. rozummie {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} właściwa człowiekowi zdolność pojmowania, wnioskowania, wydawania sądów, umożliwiająca mu poznanie rzeczywistości; umysł : {{/stl… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
mieć — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk XIc, mam, ma, mają, miej, miał, mieli {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} być właścicielem czegoś; posiadać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Mieć samochód, jacht, mieszkanie, telewizor, komputer,… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
łeb — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. łba, Mc. łbie {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} głowa (raczej dużego) zwierzęcia : {{/stl 7}}{{stl 10}}Łeb psa, konia, byka. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
Kopf — 1. Abgehauener Kopf braucht keine Sturmhaube mehr. 2. Am Kopf des Narren lernt der Junge scheren. Die Araber in Algerien: Am Kopfe der Waise macht der Chirurg Versuche. Die ägyptischen Araber: Er lernt das Schröpfen an den Köpfen der Waisen.… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
głowa — ż IV, CMs. głowawie; lm D. głów 1. «część ciała zawierająca mózg i narządy zmysłów, u człowieka i niektórych małp wysunięta ku górze, u zwierząt ku przodowi» Mała, duża, kształtna głowa. Ludzka, rybia, psia głowa. Głowa ptaka, psa, ryby. Ból… … Słownik języka polskiego
klepka — 1. pot. żart. Brak komuś piątej klepki (w głowie) «ktoś jest niespełna rozumu, głupi»: Ewci brak piątej klepki, ale chyba nie wszystkie panny skaczą przez okno jak kozy... K. Makuszyński, Szaleństwa. 2. pot. żart. Mieć wszystkie klepki (w głowie … Słownik frazeologiczny
